Publicatiedatum: 4-6-2023
Inhoudsopgave
H1- Inleiding
H2- De 10 principes van Noam Chomsky
1e Principe - Verminder de democratie.
2e Principe - Bepaal de leidende ideologie.
3e Principe - Herontwerp de economie.
4e Principe - Verplaats de lasten naar de massa.
5e Principe - Bestrijd elke vorm van solidariteit.
6e Principe - Stuur de wettelijke regelgeving.
7e Principe - Manage de verkiezingen.
8e Principe - Zorg dat het volk het gewenste gedrag vertoont.
9e Principe - Creëer behoeften en wensen om het handelen van de mensen te controleren.
10e Principe-Marginaliseer de bevolking.
H1- Inleiding
Deze samenvatting van ‘Requiem for the American dream’ van Noam Chomsky is niet bedoeld als vervanging van de documentaire. Het wordt daarom sterk aanbevolen om deze te bekijken. [1] Van de documentaire is een transcript beschikbaar. [2]
Avram Noam Chomsky
Avram Noam Chomsky is geboren op 7 december 1928 in Philadelphia (Pennsylvania). Hij is emeritus hoogleraar taalkunde aan het Massachusetts Institute of Technology. Daarnaast is hij filosoof, mediacriticus en politiek activist. In de jaren 60 uitte hij kritiek op de Amerikaanse politiek en de oorlog in Vietnam. Hij geldt als criticus van de mondialisering, de media en het neoliberalisme. Zijn publicaties zijn te vinden op zijn website. [3]
De 10 principes die ten grondslag liggen aan de vicieuze cirkel van de toename van macht en rijkdom
In zijn ‘Requiem for the American dream’ wijst Chomsky op de volgende 10 principes:
1 - Verminder de democratie.
2 - Bepaal de leidende ideologie.
3 - Herontwerp de economie.
4 - Verplaats de lasten naar de massa.
5 - Bestrijd elke vorm van solidariteit.
6 - Stuur op de wettelijke regelgeving.
7 - Manage de verkiezingen.
8 - Zorg dat het volk (de massa) het gewenste gedrag vertoont.
9 - Creëer behoeften en wensen om het handelen van de mensen te controleren.
10-Marginaliseer de bevolking.
Een relevant en actueel analyse kader
In algemene termen geeft hij punt voor punt aan wat hij daarmee bedoeld. Zijn analyse is gebaseerd op de ontwikkelingen die zich voornamelijk in de vorige eeuw in Amerikaanse samenleving hebben voltrokken. Toch is het effect van deze 10 principes nog steeds actueel en niet alleen voor Amerika. Het is daarom nog steeds een zeer bruikbaar instrument om de huidige ontwikkelingen te kunnen duiden.
De 10 principes worden hieronder één voor één kort behandeld.
H2 - De 10 principes van Noam Chomsky
1e Principe: Verminder de democratie
(Verschuif de rechten naar de welgestelden - laat minder mensen meebepalen.)
Voor- en nadelen democratie
De voor- en nadelen van de democratie werden al door Plato beschreven. Hij zag ook het gevaar van de kloof tussen arm en rijk voor de democratie. De rijken zien het als een gevaar dat de veel grotere groep armen een beroep kan gaan doen op hun bezit. Plato gaf als oplossing verminder die kloof.
Bij het ontstaan van de Amerikaanse grondwet werd ervoor gekozen de democratie zo in te richten dat de kleine groep welgestelden werd beschermd tegen de meerderheid. De meeste macht kwam in handen van de Senaat te liggen. In die tijd niet werd de Senaat geselecteerd uit mannen, die sympathie hadden voor eigenaren van onroerend goed en hun rechten.
Uitbereiding of beperking rechten
Er is een voortdurende strijd tussen meer democratische rechten en de inperking daarvan. In de jaren 60 vond een aanzienlijke democratisering plaats. Deze ‘civilizing effects’, veroorzaakte een tegenbeweging vanuit de bevoorrechte groepen. Ze waren bezorgd dat de meerderheid steeds meer controle zouden krijgen over hun bezit. De welgestelden hebben orde op zaken gesteld. Ze hebben de democratie gebruikt om zich als minderheid tegen de meerderheid te beschermen en die juridificering van de samenleving neemt nog steeds toe. Hoewel de wet voor iedereen geldt zijn het toch de welgestelden die daar het meest van profiteren.
Onderzoekvaccins:
Chomsky definieert het begrip welgestelden/bevoorrechten niet. Hij verwijst nog wel naar de ‘Masters of Mankind’. Een term die door Adam Smith wordt gebruikt in zijn boek uit 1776 ‘The wealth of nations’. [4] In de 18e eeuw waren dat kooplieden en fabrikanten. Zij zorgden ervoor dat hun eigen belangen heel goed werden behartigd, hoe zwaar de impact op de bevolking ook was.
Nu zou je zeggen dat het in onze tijd gaat om mensen met een meer dan bovengemiddelde rijkdom en/of macht die hun eigen belang boven dat van het groepsbelang stellen. Een variant daarop is dat zij hun eigen belang gelijk stellen met het groepsbelang.
2e Principe: Bepaal de leidende ideologie
(De trilaterale commissie: ‘The Crisis of Democracy” en het Powell memorandum.)
De jaren 60
Chomsky wijst er op dat de jaren 1960 een periode was van aanzienlijke democratisering. Deze ‘civilizing effects’, veroorzaakte een tegenbeweging vanuit de bevoorrechte groepen. De liberalen waren bezorgd dat zich een "overmaat aan democratie" ontwikkelde. De (nieuwe) ideologische grondslag voor het aan banden leggen van de democratiseringsbeweging vinden we ter linkerzijde (liberalen) terug in het eerste rapport uit 1975 van de trilaterale commissie: ‘The Crisis of Democracy”. Ter rechterzijde is dat het Powel memorandum.
Het Powell memorandum
Het invloedrijke document waarin Lewis Franklin Powell jr, (1907-1998) waarschuwt dat het bedrijfsleven de controle over de samenleving verliest staat bekend als het Powell memorandum. Het is blauwdruk voor het bedrijfsleven om de democratie te gaan domineren en democratiseringsgolf een halt toe te roepen. [5]
De Trilaterale Commissie (TLC)
Aan de liberale kant gebeurt iets soortgelijks. De Trilaterale Commissie (TLC) is een privéorganisatie opgericht in 1973 op initiatief van David Rockefeller. Samen met Zbigniew Brzeziński en een aantal anderen riep hij de eerste vergaderingen bijeen die zouden uitgroeien tot de Trilaterale organisatie. De organisatie heeft als doel het bevorderen van de politieke en economische samenwerking tussen Europa, Zuidoost-Azië en Noord-Amerika.
De leden waren ook geschokt door de democratiserende tendensen van de jaren 60 en vonden dat ze daarop moesten reageren. Ze waren bezorgd dat er een "overmaat aan democratie" zich ontwikkelde. Het eerste grote rapport van de Trilaterale Commissie* gaat hierover. Het heet "De crisis van de democratie".[6]
3e Principe: Herontwerp de economie
(Van productie naar financiële transacties.)
Parallel aan het beperken van de democratische rechten liep het het herontwerpen van de economie. In toenemende mate hebben de financiële transacties de rol en functie van de productie overgenomen en verdrongen. Na de jaren 1970 begon je een enorme toename van de stromen van speculatief kapitaal te krijgen. Dat markeerde de enorme veranderingen. De financiële sector ging van traditioneel bankieren over naar risicovolle investeringen, complexe financiële instrumenten en geldmanipulaties. Tegelijk werd de productie en de arbeid naar lage lonen landen overgeheld. Daardoor heeft niet alleen de productie sector aan belang ingeboet maar ook de belangen behartiging daarbinnen.
4e Principe: Verplaats de lasten naar de massa
De grote Amerikaanse bedrijven maken stevige winsten maar betalen daar nauwelijks belasting over en belastingheffingen worden veelal doorberekend aan de consument. Het geld voor de toenemende overheidsuitgaven komt daardoor steeds meer bij de rest van de bevolking vandaan. Dit vergroot de kloof tussen rijk en arm.
5e Principe: Bestrijd elke vorm van solidariteit
(Bezuinig op de voorzieningen.)
Solidariteit was een van de fundamenten van de democratiseringsgolf in de jaren 60. Die golf kreeg gestalte in de vorm van meer democratische rechten en sociale zekerheid. Dit vermindert de handelingsvrijheid van de bevoorrechten.
Bezuinigen
Een van de mechanismen om die vermindering terug te pakken is bezuinigen. Na een bezuiging op een sociale voorziening werkt dat onderdeel niet meer goed. Om dat te herstellen volgt een efficiency slag in de vorm van privatiseren. Hetwinstprincipe doet zijn intrede en die voorziening is dan door toenemende kosten niet meer voor iedereen beschikbaar. Los van het verlies van sociale rechten pakt dat economisch vaak ook niet goed uit voor de bevolking.
Onderwijs niet (meer) gratis
In de jaren 50 was de (Amerikaanse) samenleving veel armer dan nu, maar het hoger onderwijs was gratis. Tegenwoordig beweert een veel rijkere samenleving dat ze daar de middelen niet voor heeft. Dat is volgens Chomsky daarmee ook op een algemene aanval op principes van humaniteit en daarmee ook op de basis van de welvaart en de gezondheid van deze (Amerikaanse) samenleving.
6e Principe: Sturen op de wettelijke regelgeving
(Lobbyisten beïnvloeden wetgeving.)
Deregulering
Het bedrijfsleven was geen voorstander van een regelgeving die hun handelingsvrijheid inperkt zoals de veiligheids- en gezondheidsvoorschriften op de werkplek. De EPA - het Environmental Protection Agency leidde tot een gecoördineerde lobby om dit te gaan dereguleren.
Financiële instellingen
In 1999 vervielen de regels om commerciële banken van investeringsbanken te scheiden. De winsten worden niet afgeroomd, maar bij een crisis van een financiële instelling schiet de overheid wel te hulp. Bijvoorbeeld zoals de Citygroup, Fannie Mae en Freddie Mac. Die instelling was "Too Big to Fail".
Daarmee wordt de belastingbetaler opgeroepen om degenen die de crisis hebben veroorzaakt te redden.
7e Principe: Manage de verkiezingen
(Beïnvloed en stuur de verkiezingen.)
Geld als vorm van (in)spraak
In het arrest Buckley v. Valeo (1976) had het Amerikaanse hof al geoordeeld dat geld een vorm van spraak is en dat personen onbeperkt geld mochten geven aan verkiezingskandidaten. Kort daarna had First National Bank of Boston v. Bellotti dit ook toegelaten voor bedrijven (1978), die voortaan behandeld werden als natuurlijke personen met grondrechten.
Vrije meningsuiting voor bedrijven en instellingen
Citizens United ging verder op deze weg en elimineerde een nog resterende beperking voor bedrijven en verenigingen. Bij de Citizens United wordt geregeld dat het recht op vrije meningsuiting ook op bedrijven en financiële instellingen van toepassing is. Zij kunnen nu met donaties hun politieke invloed te vergroten. Denk aan een fiscaal beleid zoals belastingbeleid, deregulering, regels voor corporate governance en een hele reeks maatregelen die de concentratie van rijkdom en macht verder zal vergroten. Dat levert dan ook weer meer politieke macht op. Er ontstaat een vicieuze cirkel van een concentratie van rijkdom en macht.
8e Principe: Zorg dat het volk het gewenste gedrag vertoont
(Verminder hun machtsmiddelen en vergroot de controle op hen.)
Vakbonden hebben met al hun gebreken in de voorhoede gestaan om het leven van het gewone volk te verbeteren. Dat verstoort echter ook de invloed van de personen met geld en macht. Direct na de Tweede Wereldoorlog begon het bedrijfsoffensief met de Taft-Hartley Act. Deze Amerikaanse arbeidswet beperkte o.m. het stakingsrecht.
In 2015 is dan nog maar 7% van de werknemers in de particuliere sector lid van een vakbond. Daardoor ontbreekt het aan een tegenkracht om tegen de vicieuze cirkel van de verdere concentratie van macht en rijkdom in te gaan.
9e Principe: Creëer behoeften en wensen om het handelen van de mensen te controleren
(Vervang de rationele keuzes door emotionele keuzes.)
Met het toenemen van de productie na de Tweede Wereldoorlog moest er ook meer worden geconsumeerd. Tot dan toe maakten consumenten vooral rationele keuzes maken De reclame-industrie ging zich meer en meer toeleggen op het beïnvloeden van het consumentengedrag. Er werden behoeftes gecreëerd die aanzetten tot consumeren. Het gaat om de illusie dat je niet zonder dat product kan als je bij de (welvarende) groep wilt horen.
We zien dit ook terug bij PR-bureaus die verkiezingscampagnes begeleiden. Het werkt op dezelfde wijze. Kijk naar de slogans. Ze willen een electoraat creëren, dat op gevoel kiest en daardoor een keuze kan maken die soms tegen het eigen belang ingaat.
10e Principe: Marginaliseer de bevolking
(Marginalisering leidt tot wantrouwen in de instituties.)
Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de bevolking geen manier heeft om het beleid te beïnvloeden. Het leidt tot een bevolking die boos en gefrustreerd is en geen vertrouwen heeft in de instituties.
Een kleine samenleving kan dat nog wel overleven. Een mondiale samenleving die op dat principe is gebaseerd, stevent af op massale vernietiging.
Een nieuwe manieren van politieke actie is nodig om dat aan te pakken. Alleen een volksbeweging kan dat afdwingen. Het gaat om de talloze kleine daden van onbekende mensen. Zij zijn hebben het in het verleden gedaan. Zij zullen het in de toekomst moeten gaan doen.
3-Tot slot
Onderzoekvaccins:
De regeringen Rutte en met namen Rutte IV heeft aangetoond dat de oppositie door het partijkartel in bedwang wordt gehouden. Het neoliberalisme kan ongehinderd zijn gang gaan. De kloof tussen arm en rijk blijft toenemen. Dit jaar weer meer miljonairs [7] en meer mensen die gebruik moeten maken van de voedselbank. [8]
Agenda 2030 is een actieplan om grote problemen te bestrijden. Het uitbannen van alle vormen van (extreme) armoede staat op de eerste plaats. Maar ook duurzaam ondernemen en de klimaat doelen zijn onderdeel van de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen die tezamen agenda 2030 vormen.
Er wordt meer prioriteit gegeven aan het ontwikkelen van duuzaam ondernemen en de realisering van de klimaat doelen dan aan het bestrijden van armoede. Dat laatste (het bestrijden van de armoede) lijkt alleen tot doel te hebben om de neoliberale agenda ten uitvoer te kunnen brengen
Ter overdenking
Is het analysekader van Chomsky toepasbaar op de uitvoering van de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen van Agenda 2030 van de VN?
Referenties
[1] Requiem for the American Dream with Noam Chomsky DOCUMENTARY:
https://www.youtube.com/watch?v=WEnv5I8Aq4I
(bekeken 01-06-2023)
of https://vimeo.com/580756480
(bekeken 01-06-2023)
[2] Website Noam Chomsky:
https://chomsky.info/
[3] Adam Smith - The Wealth of Nations. Edited by Andrew Skinner. Pelican classics 1978. (blz. 512)
[4] Het Powel memorandum is te vinden op:
https://reclaimdemocracy.org/?s=powell
[5] Het rapport van de Trilaterale Commissie "De crisis van de democratie:
https://archive.org/details/TheCrisisOfDemocracy-TrilateralCommission-1975
[6] https://nos.nl/artikel/2472635-aantal-miljonairs-in-nederland-voor-zevende-jaar-op-rij-gestegen (24-04-2023)
[7] https://www.nrc.nl/nieuws/2022/12/16/steeds-meer-nederlanders-kloppen-bij-de-voedselbank-aan-a4151700?t=1685481451 (16 dec 2022)
*****
Naar:
Verantwoording van dit onderwerp bij Onderzoekvaccins
Telegramkanaal Onderzoekvaccins
Abonneer je op het Telegram kanaal en je wordt op de hoogte gehouden van nieuwe publicaties op deze website. Het abonneren in Telegram is hetzelfde als volgen op Facebook.