Publicatiedatum: 02-02-2024
Inleiding
Het artikel
Op 1 februari 2024 is in het tijdschrift Medisch Contact het artikel van Michael Smulders gepubliceerd met als titel en ondertitel; “Oversterfte: met of door covid-19? Doodsoorzakenstatistiek van het CBS is minder objectief dan het lijkt” [1]
Trendbreuk
Helder legt Smulders het probleem uit rond de CBS-registratie van doodsoorzaken waarbij sprake is van een betrokkenheid van COVID-19. Hij wijst op de trendbreuk in de coronajaren (2020 en 2021) van wat hij ‘concurrerende’ doodsoorzaken noemt. Daarbij wijst hij specifiek op de doodsoorzaken ‘psychische stoornissen en aandoeningen van het zenuwstelsel’ en ‘ziekten van de ademhalingswegen’
Oorzaken
Smulders noemt verschillende factoren die daarbij een rol gespeeld kunnen hebben. Ten eerste is er de overstap naar de handmatige verwerking van doodsoorzaken waarbij COVID-19 aan de orde was. Volgens hem is COVID-19 daardoor vaker als doodsoorzaak aangewezen dan wanneer het geautomatiseerde selectiesysteem zou zijn gevolgd.
Vervolgens wijst hij op de specifieke instructie van het CBS met betrekking tot COVID-19 die is gebaseerd op de WHO-richtlijn, waarbij de PCR test een belangrijke rol speelt.
Het CBS heeft de wijze waarop de richtlijn van de WHO is geïmplementeerd en de gevolgen daarvan voor de doodsoorzakenstatistieken buiten de publieke berichtgeving in de media gehouden. De oproep van Smulders tot meer transparantie van het CBS is meer dan terecht.
Maar over dit onderwerp is meer te zeggen.
Het politieke klimaat en zelfreflectie.
Smulders laat het politieke klimaat in de coronajaren buiten beschouwing. Dat klimaat was uitnodigend genoeg voor het CBS om soepel om te gaan met op de betrouwbaarheid en de volledigheid van de cijfers (in dit geval de COVID-19 doodsoorzaken). Misschien iets te soepel bij nader inzien. Het CBS kan in de verdediging schieten en materiaal verzamelen dat de keuzes onderbouwt en ondersteunt. Dit staat gelijk met een poging om de discussie plat te slaan. Terwijl het een uitgelezen kans is om enige zelfreflectie aan de dag te leggen.
Wettelijke taak CBS
Door de WHO-richtlijn in de bestaande doodsoorzakenstatistieken te implementeren maakt het CBS daarin geen onderscheid tussen overlijden aan en overlijden met COVID-19. De aanwezigheid van virusdeeltjes hoeft niet noodzakelijk de oorzaak van het overlijden te zijn. Je kan je dan ook afvragen of dit niet in strijd is met hun wettelijke taak zoals geformuleerd in artikel 3.1 van de Wet op het Centraal bureau voor de statistiek. Onderzoek naar overlijden met of aan COVID-19 is nu niet mogelijk.
Wet op het Centraal bureau voor de statistiek (Artikel 3.1):
…”Het CBS heeft tot taak het van overheidswege verrichten van statistisch onderzoek ten behoeve van praktijk, beleid en wetenschap en het openbaar maken van de op grond van zodanig onderzoek samengestelde statistieken.”…[2]
‘Concurrerende’ doodsoorzaken
In januari 2023 heb ik gewezen op de aanwezigheid van ruis bij het vaststellen van COVID-19 als doodsoorzaak. [3]
Met een regressieanalyse is het verwachte aantal doodsoorzaken geschat. Daarna is dat vergeleken met de gerealiseerde doodsoorzaken. Volgens het CBS waren er in 2020 20.000 met COVID-19. Hiervan is 11.000 te verklaren uit oversterfte. De rest (9000 doodsoorzaken) komt uit een daling bij alle andere doodsoorzaken.
Het is niet waarschijnlijk dat in die 9000 gevallen COVID-19 altijd de oorzaak was van het overlijden. Deze twijfel wordt gevoed, doordat in de richtlijn van het CBS voor het vaststellen van COVID-19 als doodsoorzaak naast wat klinische verschijnselen ook de aanwezigheid van een positieve PCR-test wordt genoemd. De aanwezigheid van virusdeeltjes is niet automatisch ook altijd de oorzaak van overlijden.
De WHO richtlijn
Voor het vaststellen van COVID-19 als doodsoorzaak gaat het CBS uit van de WHO-richtlijn. De WHO richtlijn is er op gericht om zicht te krijgen op de betrokkenheid van COVID-19 bij overlijdensgevallen. Dat rechtvaardigt een brede definitie. De WHO wijst daarbij op enkele klinische verschijnselen al dan niet in samenhang met een positieve PCR test. Het WHO spreekt van ‘laboratory confirmed’.
Het implementeren van deze WHO-richtlijn in de bestaande doodsoorzakenstatistieken is bijzonder. Voor alle doodsoorzaken wordt vertrouwd op het professionele oordeel van de schouwarts behalve als het om COVID-19 gaat dan moet de WHO-richtlijn worden gevolgd.
Formeel kan de schouwarts onafhankelijk de doodsoorzaak vaststellen. De richtlijn met nadruk op de relatie tussen een positieve PCR test en COVID-19 als doodsoorzaak kan ruis hebben veroorzaakt. De forse omvang van de daling van het aantal doodsoorzaken exclusief COVID-19 is daar een sterke indicatie voor. Hier had het CBS melding van moeten maken.
Gebrek aan transparantie bij het CBS
Nog een voorbeeld waarbij de transparantie van het CBS in het geding is.
In de statische tabellen van het CBS is de omvang van het bevolkingsgemiddelde op twee plaatsen te vinden. Ten eerste bij het onderdeel ‘Overledenen; belangrijke doodsoorzaken’ hier verder te noemen ‘Overledenen’. En ten tweede bij het onderdeel ‘Bevolking op 1 januari’. In april 2022 heb ik het CBS er op gewezen dat de bevolkingsgemiddelden in beide tabellen in de jaren 2019 en 2020 een verschil lieten zien van ruim 80.000.
Na veel moeite gaf het CBS toe dat er sprake was van een dubbeltelling en dat ze al langer van plan waren dat aan te passen. In juni 2022 heeft die correctie met terugwerken kracht plaatsgevonden. [4] Hiervan is wel melding gemaakt in de tabeltoelichting. Verder is daar geen ruchtbaarheid aangegeven. Terwijl er een reële kans is dat gebruik is gemaakt van de onjuiste cijfers met de dubbeltelling. Het had het CBS gesierd als daar publiekelijk via de media aandacht aan was geschonken.
Tot slot
De oproep van Smulders tot meer transparantie van het CBS steun ik ten volle. De betrouwbaarheid en de validiteit van de cijfers dienen daar zeker onderdeel van uit te maken.
Referentie:
[1]
M. Smulders. Oversterfte: met of door covid-19? Doodsoorzakenstatistiek van het CBS is minder objectief dan het lijkt. Medisch Contact, 1 februari 2024.
https://www.medischcontact.nl/actueel/laatste-nieuws/artikel/oversterfte-met-of-door-covid-19
Zes weken na publicatie wordt dit artikel voor iedereen beschikbaar om te lezen.
[2]
Wet op het Centraal bureau voor de statistiek (Artikel 3.1):
https://wetten.overheid.nl/BWBR0015926/2019-01-01
Geraadpleegd op 30-01-2024.
Geldend van 01-01-2019 t/m 01-03-2022
[3]
CBS overschat aantal coronadoden door WHO richtlijn
Publicatiedatum 24-01-2023
https://onderzoekvaccins.nl/cbs-overschat-aantal-coronadoden-door-who-richtlijn/
[4]
84.000 verschil bij gemiddelde bevolking in CBS tabellen
(Publicatiedatum: 27-04-2022 - Update: 29-06-2022)
https://onderzoekvaccins.nl/84-000-verschil-bij-gemiddelde-bevolking-in-cbs-tabellen/
* * * * *
1 Naar: Homepage Onderzoekvaccins
2 Naar: Facebook Onderzoekvaccins
3 Naar: MeWe Onderzoekvaccins
4 Naar: Twitter: @onderzoekvaccin
5 Naar: Telegramkanaal Onderzoekvaccins
Abonneer je op het Telegramkanaal en je wordt op de hoogte gehouden van nieuwe publicaties op deze website. Het abonneren in Telegram is hetzelfde als volgen op Facebook.
*****
Geïnteresseerd in de problemen met betrekking tot PFAS?
Dagelijks krijgen we er te veel van binnen volgens het RIVM en het lijdt tot aantasting van het immuunsysteem
2 Naar: het PFAS overzicht op deze website
3 Naar: de Facebookpagina PFAS-Problematiek
4 Naar: het Telegramkanaal PFAS-Problematiek
Ook hiervoor geldt:
Abonneer je op het Telegramkanaal en je wordt op de hoogte gehouden van nieuwe publicaties op deze website. Het abonneren in Telegram is hetzelfde als volgen op Facebook.
.