Publicatiedatum: 27-04-2022
Update: 29-06-2022 (CBS aanpassing 22-06-2022 zie pnt 7)
2-Trendbreuk in de gemiddelde bevolkingsomvang 2015 t/m 2020
3-Nadere informatie van het CBS geeft duidelijkheid
4-Berekening gemiddelde bevolking bij de CBS-tabellen ‘Overledenen’
5-Effect oude en nieuwe berekening gemiddelde bevolking ‘Overledenen’
6-Het CBS gaat de tabellen ‘Doodoorzaken’ corrigeren
7-Tot slot
(Klik op een paragraaf in de inhoudsopgave en u springt daar naar toe.)
1-Probleemstelling
In de statische tabellen van het CBS is de omvang van het bevolkingsgemiddelde op twee plaatsen te vinden. Ten eerste bij het onderdeel ‘Overledenen; belangrijke doodsoorzaken’ hier verder te noemen ‘Overledenen’. En ten tweede bij het onderdeel ‘Bevolking op 1 januari’. De bevolkingsgemiddelden in beide tabellen laten in de jaren 2019 en 2020 een verschil zien van ruim 80.000. Aan het CBS heb ik gevraagd naar de oorzaak van dat verschil.
2-Trendbreuk in de gemiddelde bevolkingsomvang 2015 t/m 2020
Volgens het CBS wordt dat verschil veroorzaakt door de 0-jarigen. Het CBS verwijst in hun reactie naar het aantal 0-jarigen in beide tabellen. Het verschil daartussen is ongeveer 84.000
Verklaart dat de trendbreuk? In de onderstaande tabel zijn de verschillen te zien tussen de gemiddelde bevolking volgens (A) de CBS tabel “Overledenen; belangrijke doodsoorzaken” en volgens (B) de CBS tabel “Bevolking op 1 januari”. Vanaf 2019 is een trendbreuk zichtbaar die niet te verklaren is uit de verschillen tussen de 0-jarigen.
De cijfers die hier zijn gebruikt komen uit Statline van het CBS:
(A) Overledenen; belangrijke doodsoorzaken (korte lijst), leeftijd, geslacht. (Gewijzigd op: 21 december 2021)
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/7052_95/table?dl=4B194&ts=1649063389338
(B) Bevolking op 1 januari (Gewijzigd op: 9 juni 2021)
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/03759ned/table?dl=54C24
3-Nadere informatie van het CBS geeft duidelijkheid
De trendbreuk is niet te verklaren uit de verschillen tussen de 0-jarigen is. Dat heb ik opnieuw voorgelegd aan het CBS. Uit de reactie van het CBS daarop werd duidelijk dat het CBS in 2019 is overgestapt op een andere manier van het berekenen van de bevolking. Daardoor lijkt het volgens het CBS alsof er inderdaad ineens een grotere toename te zien.
Nee, het lijkt niet op een grotere toename. Er is een grote toename te zien. Maar hoe zit dat dan? Mijn verzoek aan het CBS om de verschillen cijfermatig te onderbouwen werd aanvankelijk afgehouden door opnieuw te verwijzen naar de nieuwe rekenmethodiek. Aanvullend daarop gaf het CBS aan dat die niet op de 0-jarigen van toepassing is.
Vervolgens heb ik bij het CBS er opnieuw op aangedrongen dat op een cijfermatige onderbouwing. Dat heeft ertoe geleid dat het CBS mij een Excel bestand heeft toegezonden. Daaruit bleek hoe het een ander doorwerkte in de berekeningen.
4-Berekening gemiddelde bevolking bij de CBS-tabellen ‘Overledenen’
Bij de ‘Overledenen’ wordt (volgens de tabeltoelichting) de volgende formules gebruikt bij het bepalen van de gemiddelde bevolking per leeftijdsklasse:
- Voor het gemiddeld aantal 0-jarigen geldt de berekening bij de overledenen:
((aantal levendgeborenen in jaar t)+(0-jarigen op 1 januari jaar t+1))/2.
- Bij de overige jaren geldt dat de gemiddelde bevolking van leeftijdsklasse L in jaar t als volgt wordt berekend:
((Bevolkingsaantal in leeftijdsklasse (L) op 1 januari jaar t)+
(Bevolkingsaantal in leeftijdsklasse (L) op 1 januari jaar t+1))/2.
De berekening van de gemiddelde bevolking bij de “Doodsoorzaken’ van leeftijdsklasse 0 en 1 voor 2018 (groen) gaat als volgt:
0-jarigen =
(aantal levendgeborenen in 2018 + aantal 0-jarigen op 1-1-2019)/2
(169.566 + 168.443)/2= 169.005
1-jarigen =
(aantal 1-jarigen op 1-1-2018+ aantal 1-jarigen op 1-1-2019)/2
1-jarigen = (173.365 + 170.816)/2= 172.091
De berekening van de gemiddelde bevolking bij de “Doodsoorzaken’ van leeftijdsklasse 0 en 1 voor 2019 (groen) gaat als volgt:
0-jarigen =
(aantal levendgeborenen in 2019 + aantal 0-jarigen op 1-1-2020)/2
0-jarigen = (169.680 + 169.497)/2= 169.589
Sinds 2019 wordt voor de berekening van de 1-jarigen t/m ‘105 jaar en ouder’ dezelfde formule wordt gebuikt als bij de ‘Bevolking op 1 januari’. Die formule staat niet in de tabeltoelichting bij ‘Overledenen’ staat, maar is gebruikt in het meegestuurde Excel bestand van het CBS. Het gaat om de volgende formule:
((Leeftijd (L-1) op 1 januari jaar t) + (leeftijd L op 31 december jaar t))/ 2.
1-jarigen =
(aantal 0-jarigen in 2019 + aantal 1-jarigen in 2020)/2
(168.443+ 169.918)/2= 169.181
5-Effect oude en nieuwe berekening gemiddelde bevolking ‘Overledenen’
Vanaf 2019 is er sprake bij ‘Overledenen’ van een dubbeltelling, omdat bij het berekenen van het gemiddelde van de 1-jarigen ook de 0-jarigen worden betrokken.
De doorwerking van de nieuwe rekenmethodiek in 2019 is op de volgende manier zichtbaar te maken. We berekenen de aantallen per leeftijdsklasse volgens de nieuwe en de oude methode en bepalen de verschillen daartussen. Het effect is te zien in de onderstaande tabel waarbij voor de overzichtelijkheid de leeftijdsklassen zijn gegroepeerd in leeftijdscategorieën.
Het gehele verschil van 84.000 is slechts een 0,5% van het totale gemiddelde. Maar kijk je naar de afzonderlijke leeftijdsklassen dan zie je grote verschillen tussen de beide methoden. Met name in de leeftijdsklassen boven de 70 is dat relatieve verschil veel groter. Bij de 90-95-jarigen is dat ruim 10%. En bij 95 jaar en ouder zelfs 18%.
6-Het CBS gaat de tabellen ‘Doodoorzaken’ corrigeren
De doorwerking van de nieuwe rekenmethodiek heb ik ook aan het CBS voorgelegd. In reactie daarop heeft het CBS mij op 26 april 2022 per email het volgende laten weten:
…”Het klopt inderdaad dat wanneer wij de gemiddelde bevolking van de 1-jarigen nemen in tabel ‘Bevolking op 1 januari’ en daaruit vervolgens de gemiddelde bevolking berekenen voor de 0-jarigen hierbij een dubbeltelling ontstaat. Binnen ons team is al eerder besloten dat de berekening van de gemiddelde bevolking in 2019 en 2020 met terugwerkende kracht wordt aangepast naar de methode die in 2018 werd gebruikt. Dit zal worden meegenomen wanneer de tabel wordt vernieuwd, wat waarschijnlijk eind juni zal zijn.”…
7-Tot slot
Op 23 juni 2022 heeft het CBS in alle stilte de fout herstelt.
https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/7052_95/table?dl=4B194&ts=1649063389338
In de tabeltoelichting staat dat de cijfers over 2019 en 2020 zijn aangepast.
Maar waarom moet het zoveel moeite kosten om dit boven water te krijgen bij het CBS? Het CBS had deze fout in hun nieuwsbrief moeten melden toen het werd ontdekt. Daarnaast had het CBS in hun nieuwsbrief melding moeten maken van de correctie.
Een correctie doorvoeren is niet fijn en daarover publiceren is slecht voor het imago van het CBS. Ze voelen het kennelijk niet als hun verantwoordelijkheid om mensen, die met deze cijfers hebben gewerkt, er op te wijzen dat ze door een fout van het CBS met de verkeerde data hebben gewerkt.
Een smet op het vertrouwen in het CBG.
*****
Naar: Homepage Onderzoekvaccins
Naar: Facebook Onderzoekvaccins
Naar: Telegram Channel Onderzoekvaccins
Bezoek het Telegram Channel. Als u zich daar abonneert wordt u op de hoogte gehouden van nieuwe publicaties op deze website.